Sinds 1998 is Pastor Richard Schreurs bezig met het schrijven en publiceren van zijn preken op het Internet. Deze grote inspanning heeft ertoe geleid dat we nu een fantastische hoeveelheid van meer dan 650 preken online kunnen presenteren. U kunt deze preken vanzelfsprekend gebruiken als inspiratie voor uw eigen overwegingen. We stellen het echter erg op prijs als u dan ook uw bronnen wilt vermelden (www.lidwina.nl) zodat meer mensen het prekenarchief hier online komen bezoeken.

de goede gist

[ vorige | lijst | volgende ]
 Auteur: J. Andersen (dominicaan)

Ik ben deze week op vakantie, vandaar dat ik een preek van een collega hier plaats.

De goede gist voor het brood
 
Brood wordt maar brood door de gist die werkt in het deeg. Voor goed brood is niet alleen graan van goede kwaliteit vereist, er is ook goed werkende geest nodig.
Dit is evangelische beeldspraak. Jezus vergeleek Gods koninkrijk met gist die een vrouw in het deeg vermengt tot het helemaal doordesemd is (Matteüs 13,33). Meer dan eens heeft hij Gods koninkrijk beschreven als een maaltijd waarvoor iedereen is uitgenodigd en niemand wordt uitgesloten. Eén grote tafel waar het leven wordt gedeeld, door God zelf.
Maar hij waarschuwde ook zijn leerlingen. 'Pas op, hoed je voor de zuurdesem van de Farizeeën en de zuurdesem van Herodes' (Marcus 8,15).
Verkeerde gist die het brood slecht maakt en de maaltijd bederft.
Het evangelie dat vandaag wordt gelezen staat tussen twee verhalen over een wondere spijziging. Twee keren een teken van wat mensen te beurt valt waar Gods wil op aarde geschiedt zoals in de hemel. Maar Jezus' leerlingen hadden het teken niet begrepen (Marcus 8,17).
In het evangelie van deze zondag krijgen ze te maken met schriftgeleerden en Farizeeën die Jezus in de gaten hielden. Theologische controleurs die hen op de vingers tikken omdat ze brood eten met ongewassen handen. Het verwijt is niet dat ze zondigen tegen de hygiëne, maar dat ze een loopje nemen met 'de tradities van onze voorouders'. De evangelist vindt het nodig dit aan zijn niet-Joodse lezers omstandig uit te leggen. Wie geen Jood is heeft geen benul van het rituele keurslijf waarin het eten en drinken van Joden gewrongen zit.
Jezus ging heftig te keer tegen de theologische controleurs. Gods geboden lieten ze varen, voor hen telde alleen hun eigen leer, wetten van mensen. Letterknechten en regelneven waren het, rituele scherpslijpers. Ze zagen er nauwlettend op toe dat iedereen zich gedroeg volgens alle voorschriften en gaven niets om de innerlijke gezindheid, om wat er leefde in het hart van de gelovigen. Rituele reinheid, punt uit. Wie er zich niet aan hield, werd uitgesloten. Een krasse rabbijnse uitspraak luidde: "Wie brood eet zonder de handen te wassen, is als iemand die een publieke vrouw bezoekt. Hij zal worden uitgeroeid." 'Hoed u voor de zuurdesem van de Farizeeën!' Ze verstikken het leven, ze leveren brood dat geen voedsel is voor de echte levenshonger.
Letterknechten en regelneven, wie kan er niet van meespreken? Het is een vaak gehoorde klacht aan het adres van de Vlaamse overheden. Nu doen ook in de kerk weer Vaticaanse letterknechten van zich spreken. Ze dringen erop aan dat de viering van de eucharistische maaltijd zou gebeuren volgens de letterlijke regels van de eerbiedwaardige voorschriften waar een levende liturgie intussen soepel heeft leren mee omgaan. Moeten we er ons niet voor hoeden dat het gelovige leven wordt verstikt?
Ook van de zuurdesem van Herodes kunnen we meespreken. Het brood dat uit die gezindheid voortkomt eet je enkel en alleen voor je eigen plezier, je houdt er feesten mee waarop je genodigden zich volvreten en mensen die vergaan van de honger niets meer krijgen dan de kruimels die van de tafel vallen. Geen sprake van broederlijk delen. 'Doe de oude desem weg' schreef Paulus aan de Korintiërs (1ste brief, 5, 6-8), de desem van kwaad en ontucht. U moet zijn als nieuwe deeg, brood van reinheid en waarheid.
Het zijn niet de spijzen die een mens onrein maken, zei Jezus. De onreinheid zit in de slechte gezindheid van het menselijk hart. Dat is de corrupte zuurdesem die het brood bederft waarvan we moeten leven. Je moet een zuiver hart hebben, je hart zuiveren als je God wilt kunnen zien (Matteüs 5,8).
Wetten en regels zijn nodig, maar ze worden niet door God zelf gemaakt, ze zijn mensenwerk. Hoe complexer een samenleving, hoe meer wetten ze nodig heeft om recht en orde te garanderen. Door de wetten die we maken voegen we gist toe aan het meel van het menselijk bedrijf. Het moet door goede geest doordesemd worden, zodanig dat de macht van de sterksten aan banden wordt gelegd, dat de beste plaatsen niet automatisch door mensen met de sterkste ellebogen worden ingenomen, dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen, dat de mensen van de rand en aan de kant tot hun recht komen, dat misdadigheid wordt bedwongen. Wetten regels moeten gemaakt worden om de mensen te dienen, niet om door mensen te worden gediend. Iets van Gods rijk moet erin zichtbaar en werkdadig worden.
Ieder die zich christen noemt, zegt dat hij verlangt naar het rijk van God, grenzeloos, voor iedereen. Als we dat niet echt zouden willen, kunnen we niet met goed fatsoen het onzevader bidden. laten we ervoor zorgen dat we voluit menen wat we bidden.

J. Andersen